Những cuộc thi tài năng trên truyền hình
diễn ra khá rầm rộ, thu hút lượng “rating” cao ngất và biến
nhiều cô bé, cậu bé thành "ngôi sao" với cát xê cao vọt. Tuy nhiên,
mặt trái của nó là khiến các bé mất dần tuổi thơ và vô tình
thành những “cỗ máy kiếm tiền” cho người lớn. Việc đẩy trẻ
vào ánh hào quang showbiz quá sớm, ngoài nguy cơ vi phạm pháp
luật còn dẫn đến nhiều hệ lụy khác về mặt tâm lý, hình
thành nhân cách trẻ…
Khi trẻ “biến” thành “sao”
Chưa bao giờ, người ta thấy
một lượng “sao nhí” lại xuất hiện rầm rộ ở showbiz Việt như
thời điểm hiện nay. Sau gameshow truyền hình đình đám The Voice
Kid, những cái tên Phương Mỹ Chi, Quang Anh, Vũ Song Vũ, Ngọc Duy,
Thu Hà… gây sốt trên mạng xã hội và được công chúng, báo chí
“quan tâm” đặc biệt. Trong đó, Phương Mỹ Chi có lẽ là trường
hợp tạo sóng gió nhất.
Gia cảnh khó khăn, cha mẹ lao động
chân tay, cuộc thi dường như đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời cô
bé 10 tuổi. Sau đó, cô bé kết hợp với Quang Lê, sự kết hợp này
đã nâng cô bé lên một bước “chuyên nghiệp” hơn với các show
diễn phòng trà giá vé bạc triệu và người quản lý mới của cô
bé chính là người quản lý các ca sĩ tên tuổi ở hải ngoại .
Một tất yếu của thị trường âm
nhạc đầy thị phi, Phương Mỹ Chi không tránh khỏi việc dính vào
các scandal. Đầu tiên và vụ “hét” giá cát xê lên đến 100 triệu
đồng cho một đêm diễn khiến các bầu show “méo mặt”. Tiếp theo
là thông tin cô bé bị nhà trường dọa cho thôi học nếu vẫn tiếp
tục vắng mặt tại trường để đi diễn. Rồi phát ngôn với báo
chí: “Mong muốn của em bây giờ là kiếm đủ tiền xây nhà mới cho
cha mẹ”.
Không “sốt” như Phương Mỹ Chi, nhưng những cái tên Quang Anh, Thu
Hà… cũng có chỗ đứng nhất định trong thị trường âm nhạc. Khác
với Phương Mỹ Chi, Quang Anh và Thu Hà chọn con đường “chắc ăn”
ngay từ đầu là để Công ty Cát Tiên Sa làm “bệ phóng” cho mình.
Nhiều người khen em hiếu thảo,
nhưng suy nghĩ kĩ, lời nói như thế xuất phát từ một đứa trẻ,
đáng cho người ta xót xa và lo ngại hơn là khen ngợi. Vì em bắt
đầu bước vào vòng xoáy của cuộc mưu sinh nghiệt ngã. Những
scandal đã được dẹp êm xuôi, dĩ nhiên bởi sự dàn xếp từ người
quản lý mới đầy kinh nghiệm. Nhưng vẫn không làm yên lòng những
người để tâm, lo lắng cho cô bé.
Trong khi phía Phương Mỹ Chi bảo đảm rằng, cô bé vẫn học hành
chăm chỉ và hoàn thành tốt việc học tại trường. Tuy nhiên,
nhìn vào lịch diễn dày đặc của cô bé: Nay Hà Nội, mai Sài
Gòn, ra MV, rồi còn bộ phim sắp bấm máy mang tên Tết hai lúa,
thì câu hỏi đặt ra là làm sao để Phương Mỹ Chi bảo đảm được
việc học của mình?.
Ngôi sao nhí Quang Anh |
Các bé cũng khá thường xuyên tham
gia các đêm diễn từ Nam chí Bắc. Một số tiết lộ về bản hợp
đồng độc quyền của Quang Anh với Cát Tiên Sa cho thấy, cậu bé
và gia đình chỉ nhận khoảng 15% lợi nhuận nếu tham gia các show
do phía Cát Tiên Sa tổ chức hoặc tìm kiếm được.
Sau đó phía Cát Tiên Sa đã đính
chính là gia đình Quang Anh nhận 85%, còn nếu các MV, băng đĩa
do Cát Tiên Sa thực hiện thì có lợi nhuận mới chia 15% cho Quang
Anh và gia đình. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là, giả sử
như hợp đồng đúng như thế, điều này cũng không tránh khỏi
việc biến Quang Anh thành một “cỗ máy kiếm tiền” tí hon.
Bởi một khi nhà sản xuất đã kí
hợp đồng độc quyền, có nghĩa là họ sẽ triệt để tận dụng tên
tuổi còn nóng của ca sĩ nhí để đem về càng nhiều lợi nhuận
càng tốt. Cũng có nghĩa là những Quang Anh, Thu Hà, tuy luôn
khẳng định với công chúng rằng mình luôn chăm chỉ học, nhưng
làm sao tránh khỏi một sự thật là các em phải “cày” cho đúng
với ý đồ của nhà sản xuất khi liên tục đưa các em đi hát, đóng
phim, làm đĩa…
Nhìn những gương mặt vừa chớm thơ ngây đã chuẩn bị trở nên
sành điệu và già dặn, sớm đương đầu với thị phi, nhiều bậc
phụ huynh không khỏi xót xa. Người ta nhớ lại một Angela Phương
Trinh, từng rất trong sáng và có những vai diễn đáng yêu, nhưng
bị trôi tuột vào vòng xoáy của tiền – danh vọng để rồi đánh
mất mình vào những trò khoe thân, những đêm diễn thác loạn nơi
sàn nhảy. P.Tr. từng hứa sẽ học hành chăm chỉ với ước mơ rèn
dũa nhân cách và tri thức để trở thành hoa hậu. Nhưng rồi công
chúng nhận ra, họ bị lừa dối, cô gái chưa thành niên đã bỏ
học từ lâu, để kiếm tiền xây nhà cho cha mẹ, mua siêu xe cho
mình, trở thành một diễn viên “thất học” ở tuổi học trò. Ví
dụ có chút liên quan như để thấy rằng, ai sẽ bảo đảm cho các
em biết tròn vai giữa “người của công chúng” và cô cậu học sinh
hồn nhiên trong sáng? Ai có thể giúp các em biết dừng đúng lúc
trước sự sa ngã thường thấy của showbiz, để không đánh mất
tuổi thơ của mình? Hay chỉ là những nhà kinh doanh lạnh lùng
đẩy các em về ánh hào quang chông chênh!?
Phụ huynh bé Thùy Mai, sau khi đưa
con đi tham gia The Voice Kid, đã viết cảm nhận rất dài về hành
trình gian khổ của mình, trái ngược với những hào quang trên sân
khấu: Con liên tục bỏ học, những chuyến di chuyển Bắc – Nam tất
bật và tốn kém, chuyện ăn uống, đi lại gian khổ nơi đất lạ…
Để rồi, anh chủ động xin cho con
mình rút khỏi cuộc chơi vì “kham không nổi”. Anh tuyên bố: Sẽ
không bao giờ cho con tham gia bất cứ cuộc thi tài năng nhí nào
nữa.
Bé Thùy Mai đã rút rất sớm ra
khỏi ánh hào quang đang chờ chực, còn lại là những cô, cậu bé
có tố chất và đủ đam mê, đủ kiên trì đã chọn (hay được phụ
huynh chọn) để đeo đuổi âm nhạc như một sự nghiệp.
Vi phạm pháp luật và nhiều hệ lụy
Nhận định về trường hợp trẻ em
nổi tiếng quá sớm và tham gia kiếm tiền, Luật sư Nguyễn Thanh
Tùng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết: Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ em ra đời từ năm 2004 đã quy định rất rõ về các quyền
của trẻ em, trong đó, có một quyền rất quan trọng là quyền
được học tập.
Cùng với hiến pháp, quyền này còn được
cụ thể hóa trong nhiều văn bản khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam
như Luật Giáo dục năm 2005. Bên cạnh quyền được học tập, trẻ
còn có nhiều quyền khác, trong đó có quyền được vui chơi giải
trí.
Đối với trường hợp các bé như đã
nói ở trên, liệu có vi phạm pháp luật hay không vẫn chưa rõ ràng.
Vì thông tin về việc các em do tham gia thi và đi diễn đã bỏ bê
việc học còn mơ hồ, không rõ là sau khi kết thúc việc đi diễn
các em có được tạo đủ điều kiện để lấp những kiến thức đã
thiếu hụt hay không?
Nhưng có một điều chắc chắn rằng,
việc thường xuyên đi lưu diễn xa, tham gia đóng phim và các hoạt
động nghệ thuật khác, thì trẻ sẽ không có một cuộc sống
bình thường như bao đứa trẻ khác về mặt tinh thần, giải trí,
đồng thời khó hòa đồng vào với bạn bè...
Luật cũng quy định trẻ có quyền
được phát triển năng khiếu. Tuy nhiên, việc phát triển năng
khiếu phải dựa trên bảo đảm quyền được học tập và giải trí
cũng như bảo vệ sức khỏe của trẻ. Nếu chỉ vì mong muốn con
được nổi tiếng, và kiếm được nhiều tiền thì hành động của gia
đình sẽ rất đáng trách.
Người nhà của trẻ và kể cả đơn
vị tổ chức, nếu có căn cứ cho thấy đã xâm phạm các quyền trên
của trẻ em sẽ bị phạt lên đến 20 triệu đồng. Ở đây, vai trò
của các tổ chức bảo vệ trẻ em ở địa phương cũng nên được đặt
ra. Chính sự quan tâm và nhắc nhở kịp thời của các tổ chức
này sẽ giúp cho những bậc người lớn “tỉnh” lại, dừng ở giới
hạn trước khi đẩy trẻ đi quá xa và bản thân mình thì phạm
luật.
Còn theo Luật sư Huỳnh Phước Hiệp, Đoàn Luật sư TP.HCM, việc đẩy
trẻ quá sớm vào ánh hào quang showbiz ngoài nguy cơ vi phạm
pháp luật còn dẫn đến nhiều hệ lụy khác về mặt tâm lý, hình
thành nhân cách trẻ…
Angela Phương Trinh |
Theo quy định của Luật bảo vệ, chăm
sóc và giáo dục trẻ em thì gia đình, Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm cho
trẻ em thực hiện quyền học tập. Gia đình, nhà trường và xã hội có trách
nhiệm tạo điều kiện để trẻ em được vui chơi, giải trí, hoạt động văn
hoá, nghệ thuật, thể dục, thể thao, du lịch phù hợp với lứa tuổi. Hành
vi buộc các em kiếm tiền mà không quan tâm đến việc học tập, vui chơi và
giải trí là vi phạm pháp luật.
Ngoài ra, việc cho các em tiếp xúc với
tiền bạc sớm sẽ dễ mất cơ bản, sau này rất khó dạy, trẻ cũng mất đi
những nét hồn nhiên, ngây thơ của lứa tuổi. Sự nổi tiếng quá sớm sẽ làm
các em khó đủ sức để đương đầu với nhiều thứ. Kiếm tiền quá dễ, cũng
khiến các em chủ quan và cũng có tâm lý dùng tiền không thấy tiếc.
Đến khi vượt quá giới hạn, muốn các em
quay lại là điều không hề dễ dàng. Đó là chưa nói, khi các em còn nhỏ,
tất cả mọi thứ phụ thuộc vào cha mẹ, người lớn thì ít ai nhìn thấy được
hậu quả. Đến khi trẻ đủ tuổi trưởng thành, một mình có thể quyết định
được mọi thứ cho cuộc đời thì cũng đến lúc người lớn nhận ra sự bất lực
trong việc quyết định tương lai con em mình. Vì vậy, một lời khuyên chân
thành là đừng “đánh cắp” tương lai của trẻ thơ.
-----------------------------------------------